یبوست چیست ؟
یبوست در واقع کم شدن حرکت روده می باشد . به صورت طبیعی روده روزی سه مرتبه یا یک مرتبه در سه روز باید کار کند ولی با وجود یبوست مدفوع سخت و خشک شده است و سیستم بدن به درستی کار نمی کند . در واقع حتی اگر سیستم گوارش و دفع بدن مثل ساعت کار کند باز هم مواقعی پیش می آید که همه چیز کند می شود و به مشکل می خورید . درمان های خانگی و تغییر سبک زندگی اغلب می توانند به رفع آن کمک کنند .
یبوست می تواند به دلایل زیادی اتفاق بیفتد ، مثلاً وقتی مدفوع خیلی آهسته از روده بزرگ عبور می کند . هر چه سرعت غذا در دستگاه گوارش کم شود ، روده بزرگ آب بیشتری جذب می کند و مدفوع سخت تر می شود . گاهی اوقات نیز یبوست در اثر انسداد روده بزرگ ایجاد می شود . در این حالت ، فرد نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد . در مواقع دیگر ، ممکن است به سادگی به دلیل کمبود فیبر یا آب باشد . در ادامه مقاله پانوپا به شرح بیشتر این عارضه خواهیم پرداخت با ما همراه باشید .
علائم یبوست
شناخت علائم یک بیماری می تواند به فرد در درمان آن کمک کننده باشد . در واقع افراد با شناخت علائم ، برای درمان سریع آن اقدامات کاربردی را به عمل خواهند آورد . همانطور که گفتیم یبوست دفع مدفوع را دشوار می کند . در اینجا برخی از اعلائمی که موجب شناخت این عارضه می شود را ذکر کرده ایم :
- احساس نفخ
- حالت تهوع
- مشکل در دفع مدفوع
- فشار دادن هنگام دفع مدفوع
- دفع مدفوع کمتر از حد معمول
- مدفوع توده ای ، خشک یا سفت
- درد و گرفتگی در شکم
- از دست دادن اشتها
علل ایجاد یبوست
شناخت علت های بوجود آمدن این عارضه بسیار مهم است و می تواند به افراد در پیشگیر از این بیماری کمک کند . در اینجا برخی از دلایل عمده یبوست را ذکر کرده ایم :
کمبود فیبر در رژیم غذایی
یکی از علت های بوحود آمدن این عارضه عدم مصرف کافی فیبر غذایی می باشد . افرادی که مقدار زیادی فیبر غذایی دریافت می کنند کمتر دچار یبوست می شوند . این به این دلیل است که فیبر حرکات منظم روده را تقویت می کند ، به ویژه هنگامی که فرد آن را با آبرسانی مناسب ترکیب کند . غذاهای حاوی فیبر بالا عبارتند از :
- میوه ها
- سبزیجات
- غلات کامل
- آجیل
- عدس ، نخود و سایر حبوبات
غذاهای کم فیبر شامل :
- غذاهای پرچرب ، مانند پنیر ، گوشت و تخم مرغ
- غذاهای کاملاً فرآوری شده مانند نان سفید
- فست فودها ، چیپس و سایر غذاهای آماده
عدم تحرک
یکی دیگر از علت های بوجود آمدن این عارضه عدم تحرک کافی می باشد . برخی از مطالعات نشان داده که افراد دارای تناسب جسمی ، از جمله دوندگان ماراتن ، کمتر از سایر افراد دچار یبوست می شوند ، اگرچه دلایل دقیق آن هنوز مشخص نیست . یک مطالعه در سال 2014 ذکر می کند که افزایش تحرک ممکن است به بهبود یبوست در افراد مسن کمک کند . افرادی که چندین روز یا چند هفته را در رختخواب یا روی صندلی می نشینند ممکن است بیشتر در معرض خطر یبوست باشند .
برخی از داروها
یکی دیگر از علل ایجاد این عارضه می تواند مصرف برخی از دارو ها باشد . برخی از داروها هستند که خطر یبوست را افزایش می دهند . در اینجا برخی از آنها را ذکر کرده ایم :
داروهای تسکین دهنده درد افیونی :
این داروها شامل کدئین (همراه با استامینوفن در تایلنول شماره 3) ، اکسی کدون (OxyContin) و هیدرومورفون (Dilaudid) هستند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای :
این موارد شامل آمیتریپتیلین (الاویل) و ایمی پرامین (توفرانیل) است.
داروهای ضد تشنج خاص :
به عنوان مثال می توان به فنی توئین (دیلانتین) و کاربامازپین (تگرتول) اشاره کرد.
مسدود كننده هاي كانال كلسيم :
اينها فشار خون را پايين مي آورند و انواع خاصي ضربان قلب را كم مي كنند. آنها شامل دیلتیازم (Cardizem) و نیفدیپین (Procardia) هستند.
ضد اسیدهایی که حاوی آلومینیوم هستند :
اینها شامل آمفوژل و بازالژل هستند.
آنتی اسیدهایی که حاوی کلسیم هستند :
یک نمونه آن Tums است.
دیورتیک ها :
اینها مایعات اضافی را از بدن خارج می کنند . آنها شامل هیدروکلروتیازید (Hydrodiuril) و فوروزماید (Lasix) هستند .
مکمل های آهن :
پزشکان این موارد را برای درمان کم خونی فقر آهن تجویز می کنند .
سندرم روده تحریک پذیر
یکی از دیگر علت های ایجاد این عارضه ،بیماری سندروم روده تحریک پذیر می باشد . در واقع خطر ابتلا به یبوست در افرادی که مشکل عملکرد روده دارند ، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بیشتر از افراد فاقد این بیماری است . یک فرد مبتلا به IBS ممکن است موارد زیر را تجربه کند :
- درد شکم
- نفخ شکم
- پریشانی
- تغییر در فرکانس یا قوام مدفوع
پیری
سالخوردگی از دیگر علت های ایجاد یبوست می باشد . با افزایش سن ، شیوع یبوست بیشتر شده و ممکن است تا 40٪ افراد مسن در جامعه و تا 60٪ افراد در موسسات دچار یبوست شوند . علت دقیق این امر هنوز مشخص نیست . ممکن است با افزایش سن ، غذا از دستگاه گوارش بیشتر طول بکشد . بسیاری از افراد همچنین از تحرک کمتری برخوردار می شوند ، که ممکن است در یبوست نیز نقش داشته باشد . شرایط پزشکی ، داروها و مصرف کم فیبر یا آب ممکن است از دیگر عواملی باشد که با افزایش سن به یبوست منجر می شود .
تغییر در روال زندگی
یکی دیگر از علت های ایجاد این بیماری می تواند ایجاد تغییراتی در زندگی باشد. به عنوان مثال وقتی شخصی مسافرت می رود ، روال معمول او تغییر می کند . این می تواند بر سیستم هضم تأثیر بگذارد . نتایج تحقیقات دانشمندان نشان داد که 9٪ از افراد هنگام رفتن به کشور دیگری دچار یبوست می شوند . همچنین خوردن وعده های غذایی ، خوابیدن و استفاده از سرویس بهداشتی در زمان های متفاوت از حد معمول می تواند خطر یبوست را افزایش دهد .
استفاده بیش از حد از ملین ها
روش دیگر ایجاد یبوست استفاده فراوان از ملین می باشد . برخی از افراد نگرانند که به میزان کافی از دستشویی استفاده نکنند و برای رفع این مشکل از ملین استفاده می کنند . ملین ها می توانند به اجابت مزاج کمک کنند ، اما استفاده منظم از برخی ملین ها باعث می شود که بدن به عملکرد خود عادت کند . این ممکن است باعث شود فرد در صورت عدم نیاز به ملین ، به مصرف آن ادامه دهد . همچنین ممکن است فرد برای دریافت همان اثر به دوزهای بالاتر نیاز داشته باشد . به عبارت دیگر ، ملین ها ، به خصوص ملین های محرک می توانند عادت ساز باشند . این بدان معناست که هرچه فرد به ملین ها بیشتر وابسته باشد ، خطر قطع یبوست در هنگام قطع مصرف بیشتر می شود .
عدم مصرف آب کافی
نوشیدن منظم آب کافی می تواند به کاهش خطر یبوست کمک کند . مایعات مناسب دیگر شامل آب میوه یا سبزیجات شیرین شده طبیعی و سوپ های شفاف است . توجه به این نکته مهم است که برخی از مایعات می توانند خطر کم آبی را افزایش دهند و یبوست را برای برخی از افراد بدتر کنند . به عنوان مثال ، کسانی که مستعد یبوست هستند باید مصرف نوشابه های کافئین دار ، قهوه و الکل را محدود کنند .
مشکلات روده بزرگ
مشکلات روده ی بزرگ یا سرطان روده بزرگ از دیگر علت های ایجاد یبوست می باشد . برخی از شرایط سلامتی که بر روده بزرگ تأثیر می گذارند می توانند مانع از عبور مدفوع شوند و منجر به یبوست شوند . در اینجا برخی از این شرایط را ذکر کرده ایم :
- تومورهای سرطانی
- فتق
- بافت اسکار
- دیورتیکولیت
- تنگی روده بزرگ
- بیماری التهابی روده (IBD)
سایر شرایط :
شرایط عصبی
مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری پارکینسون ، سکته مغزی ، آسیب های نخاعی و انسداد شایع روده ای می تواند منجر به یبوست شود.
عملکرد هورمونی ، الکترولیت ها یا کلیه
این موارد شامل اورمی ، دیابت ، هیپرکلسمی و کم کاری تیروئید است .
انسداد روده
اگر تومور بخشی از سیستم گوارش را مسدود یا تحت فشار قرار دهد ، این اتفاق می افتد .
شرایطی تأثیر گذار بر سیستم هضم
یبوست می تواند همراه با بیماری سلیاک ، IBD و سایر بیماری های التهابی باشد.
درمان سرطان
شیمی درمانی و داروهای تسکین دهنده درد افیونی نیز می توانند باعث یبوست شوند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم ؟
دانستن زمان مراجعه به پزشکبسیار مهم است ، زیرا می تواند در روند درمان این عارضه مهم باشد . در صورت بروز علائم زیر ، افراد باید برای یبوست به دنبال مراقبت های پزشکی باشند :
- تب
- استفراغ
- کاهش وزن غیر منتظره
- ناراحتی شدید یا بدتر شدن علائم
- خون در مدفوع یا خونریزی از راست روده
- درد مداوم در شکم یا کمر
- مشکل در عبور گاز
- یبوست که بدون دلیل مشخصی به طور ناگهانی شروع می شود
- یبوست مداوم که به تغییرات سبک زندگی پاسخ نداده است
درمان یبوست
درمان این عارضه بسیار مهم می باشد ، چرا که در صورت عدم یا تاخیر در درمان ، این عارضه می تواند منجر به ایجاد سایر بیماری های مزمن دیگر شود . یبوست معمولاً بدون نیاز به درمان نسخه ای خود را برطرف می کند . در بیشتر موارد ، ایجاد تغییر در سبک زندگی ، مانند ورزش بیشتر ، خوردن فیبر بیشتر و نوشیدن آب بیشتر می تواند به درمان کمک کند . اختصاص دادن زمان برای اجابت مزاج ، بدون استرس یا وقفه ، نیز می تواند کمک کننده باشد . مردم همچنین نباید اشتیاق به دفع مدفوع را نادیده بگیرند . در صورت ادامه یبوست ، افراد باید به پزشک مراجعه کنند . چراکه ممکن است به داروی قوی تری نیاز داشته باشند . پزشک همچنین ممکن است از نظر شرایط زمینه ای آزمایش کند . ثبت سوابق حرکات روده ، خصوصیات مدفوع و سایر رژیم ها می تواند به یافتن یک درمان مناسب کمک کند .
استفاده از ملین ها
یکی از روش های درمان این عارضه ، استفاده از ملین ها می باشد . آنها می توانند علائم را در کوتاه مدت بهبود بخشند ، اما افراد باید آنها را با احتیاط و فقط در صورت لزوم استفاده کنند . این بدان دلیل است که برخی از ملین ها می توانند اثرات سوء زیادی داشته باشند . برخی از ملین ها بدون نسخه پزشک در دسترس هستند ، در حالی که برخی دیگر با نسخه پزشک در دسترس هستند . افراد فقط در صورت استفاده از مسهل باید در نظر بگیرند که ایجاد تغییر در سبک زندگی کمکی نکرده است . بهتر است قبل از استفاده مشورت با پزشک فراموش نشود . موارد زیر برخی از ملین ها و نرم کننده های مدفوع است که ممکن است به کاهش یبوست کمک کند :
مکمل های فیبر
همچنین به عنوان ملین های فله ساز شناخته می شوند ، این ها ممکن است ایمن ترین گزینه باشند . FiberCon یک نمونه است . مردم باید اینها را با آب فراوان مصرف کنند. ملین های فله ساز از داروخانه ها و برای خرید آنلاین موجود است .
محرک ها
اینها باعث انقباض ریتمیک عضلات روده می شوند. Senokot یک نمونه است .
روان کننده ها
این مواد به حرکت نرم مدفوع در روده بزرگ کمک می کند. یک نمونه آن روغن معدنی (Fleet) است .
نرم کننده های مدفوع
اینها مدفوع را مرطوب می کنند. به عنوان مثال می توان از Colace و Surfak نام برد .
عوامل عضلانی عصبی
این شامل آنتاگونیست های مواد مخدر و آگونیست های 5-HT4 است . آنها در گیرنده های خاص کار می کنند تا حرکت را از طریق روده تنظیم کنند .
سایر روش های درمان
اگر ملین ها موثر واقع نشوند ، ممکن است لازم باشد پزشک مدفوع نهفته را به صورت دستی یا جراحی خارج کند . اگر یبوست به درمان پاسخ ندهد یا علائم دیگری وجود داشته باشد ، پزشک ممکن است یک مطالعه تصویربرداری از شکم مانند سی تی اسکن ، ام آر آی یا اشعه ایکس را برای دیدن انسداد ناشی از روند بیماری زمینه ای پیشنهاد دهد . بسته به نتایج آزمایشات و پاسخ فرد به درمان پزشکی یا جراحی ، ممکن است به درمان بیشتری نیز نیاز داشته باشند .
استفاده از درمان های طبیعی
یکی دیگر از روش های درمان این عارضه استفاده از روش های درمان به صورت طبیعی می باشد . برخی از روش های کاهش یبوست بدون استفاده از دارو عبارتند از :
افزایش مصرف فیبر
بزرگسالان باید هر روز 25-31 گرم فیبر بخورند . میوه ها و سبزیجات تازه و همچنین غلات غنی شده دارای محتوای فیبر بالایی هستند . افزودن مواد حجیم کننده حاوی فیبر به وعده های غذایی می تواند به نرم شدن مدفوع کمک کرده و دفع آنها راحت تر شود .
آب آشامیدنی
آب می تواند به تأمین آب بدن کمک کرده و از یبوست جلوگیری کند .
ورزش منظم
این می تواند به منظم تر شدن فرآیندهای بدن از جمله دفع مدفوع کمک کند .
ایجاد روال در زندگی
مکان و زمان معمول روز را برای بازدید از دستشویی بدون مجبور کردن مدفوع داشته باشید .
اجتناب از نگه داری طولانی مدفوع
پاسخ به اصرارهای بدن برای دفع مدفوع می تواند به جلوگیری از یبوست کمک کند .
بالا بردن پا
بعضی از افراد در صورت دفع مدفوع ، هنگام قرار گرفتن در یک سکو پایین ، مانند یک پله ، در حالی که زانوها بالاتر از سطح مفصل ران است ، دفع مدفوع راحت تر است .
درمان های مکمل و جایگزین
سایر درمان های احتمالی شامل طب سوزنی ، ماساژ ، داروهای گیاهی و موکسیبوستاسیون می باشد که شامل تحریک نقاط طب سوزنی با گیاه دارویی گیاه است . طب سوزنی و داروهای گیاهی می تواند کمک کند ، اما برای تأیید مفید بودن این روش ها به تحقیقات بیشتری نیاز است . همانطور که گفته شد ، استفاده از داروهای گیاهی پیچیده است و افراد همیشه باید قبل از هر چیز جدیدی با پزشک صحبت کنند ، زیرا این امر می تواند عوارض جانبی داشته باشد .
عوارض یبوست
این عارضه عوارض فراوانی برای سلامت انسان به همراه خواهد داشت . یبوست همچنین می تواند ناراحت کننده باشد ، اما به طور معمول تهدید کننده زندگی نیست . با این حال ، اگر علامت یک بیماری زمینه ای جدی تر مانند سرطان روده بزرگ باشد ، یا اگر آسیب بیشتری ایجاد کند ، می تواند مشکل ساز شود . در اینجا برخی از آسیب هایی که یبوست شدید ایجاد می کند را ذکر کرده ایم :
- خونریزی مقعدی پس از فشار دادن
- کاهش کیفیت زندگی و افسردگی
- شکاف مقعدی : که پارگی کوچکی در اطراف مقعد می باشد .
- بواسیر علامت دار : که تورم دارد و در واقع رگ های خونی ملتهب در مقعد است .
- عدم وجود مدفوع : که در صورت راکد بودن مدفوع خشک و جمع شدن در راست روده و مقعد رخ می دهد و به صورت بالقوه منجر به انسداد مکانیکی می شود .
